دانش کلام برای دفاع از اصول و عقاید دینی و بیان معارف اعتقادی بنا نهاده شد. علم کلام وظیفهٔ خویش می‌داند که پاسخی متقن و برگرفته از عقل و نقل به اندیشه‌های نادرست مطرح‌شده در حوزهٔ دین بدهد؛ لذا در این کتاب به بیان برخی از اندیشه های مطرح‌شده در فلسفه و عرفان و بررسی این آرا پرداخته شده است. مطالب مورد بررسی در کتاب گفتارهایی در نقد فلسفه و عرفان به شکل مجموعۀ مقالات بیان شده تا با حذف مقدمات و بیان اصل موضوع خواننده بهتر مطلب را درک کند. مطالب این کتاب در ۷ فصل ارائه شده که به ترتیب عبارت‌اند از:

۱. بررسی ادلهٔ نظریهٔ پلورالیزم دینی با تأکید بر کتاب صراط‌های مستقیم (دکتر سروش)

۲. تبیین معنا شناختی اراده در منابع وحیانی

۳.تبیین معنای ارادهٔ خداوند با تأکید بر کلمات ملاصدرا و علامه طباطبایی

۴.شاهد از دیدگاه صوفیه

۵. عوالم سه‌گانهٔ وجود در فلسفه با‌‌توجه‌‌به کتاب نهایة الحکمه

۶. تشکیک وجود با‌توجه‌به کتاب نهایة الحکمه

۷. مجرد یا مجردات کدام‌یک پذیرفتنی است؟